Maurits van Nassau
Maurits van Nassau door Daniël van den Queborne, 1585-1560, Olieverf op doek, Collectie Museum Arnemuiden.
| Maurits van Nassau
(1567-1625) is een schitterend portret van de man die de oorlog van
de Republiek tegen Spanje definitief besliste. Maurits was de zoon
van Willem van Oranje en Anna van Saksen. Hij studeerde aan de
universiteit van Leiden en na de dood van zijn vader in 1584 volgde
hij deze op als stadhouder van Holland en Zeeland. Later werd hij
ook stadhouder van Utrecht, Gelderland en Overijssel en ten slotte
ook nog van Groningen en Drenthe. Hij gold als één van de bekwaamste
legeraanvoerders van zijn tijd, en bevrijdde alle steden waarover
hij stadhouder was van de Spanjaarden. Heel bekend in de Nederlandse
geschiedenis is de slag bij Nieuwport (België) in 1600. Toen hij in
1625 stierf werd hij opgevolgd door zijn broer Frederik Hendrik.
Er is op de gehele wereld geen enkel origineel harnas van de Oranjevorsten meer te vinden, behalve een exemplaar van Maurits van ca.1590 uit de collectie van de Hofjagd- und Rüstkamer des Kunsthistorischen Museums in Wenen, Inv. A 1654. Maurits gaf zijn harnas van Nederlandse makelij in 1595 cadeau aan, nota bene, de Rooms katholieke aartshertog Ferdinand von Tirol. De aartshertog was een fervent verzamelaar van wapens en harnassen, die oorspronkelijk hadden toebehoord aan allerlei bekende 'princen en potentaten'. In het jaar 1601 publiceerde Jakob Schrenck von Notzing het boek 'Armamentarium Heroicum' over de verzameling harnassen van de aartshertog, die deze in het kasteel Ambras bij Innsbruck in de loop van de jaren had opgebouwd. Het boek is de eerste echte catalogus van een wapencollectie die ooit in druk verschenen is. In het overzicht is ook het harnas van Maurits opgenomen. Het harnas van Maurits wordt in de inventaris van 1621 van het kasteel beschreven als: "Prinz Moritz von Nassau: Ain schwarzer Veldt Küriss ohne schinen". Blijkbaar had de protestantse Maurits ondanks de Hollandse vijandschap met de Spaanse koning Philips II geen moeite met persoonlijke vriendschap met de Roomse kerkvorst van Oostenrijk. Na 400 jaar staat de 'replica' op het Legermuseum en wijdt daar een tentoonstelling aan de strijd, de tactiek en de wapens uit de Tachtigjarige Oorlog(1568-1648). Het is mogelijk dat onze schoolboekjes Maurits als strateeg te veel lof toezwaaien. Maar het is de grote verdienste van de prins, dat hij zijn legers trainde, tot elke manoeuvre feilloos, als door één man, werd uitgevoerd, naar het voorbeeld van de Romeinse legioenen in de glorietijd van het Romeinse rijk.
|